Klasztor Męski Zwiastowania NMP w Supraślu to jeden z pięciu prawosławnych monasterów męskich na terenie Polski. Ufundowany na początku XVI wieku przez marszałka Wielkiego Księstwa Litewskiego Aleksandra Chodkiewicza i prawosławnego biskupa Józefa Sołtana, a specjalny tomos sankcjonujący jego budowę wydał patriarcha Konstantynopola Joachim I. Akt erekcyjny został potwierdzony również przez króla Aleksandra Jagiellończyka.

 

 

 

 

 

Brama dzwonnica - rok budowy 1752

 

 W 1501 roku powstała tu najpierw drewniana cerkiew pw. św. Jana Teologa. W dwa lata później rozpoczęto budowę cerkwi murowanej pw. Zwiastowania NMP. W 1516 roku wyświęcono cerkiew Błagowieszczeńską. W potężnej obronnej budowli skrzyżowały się wpływy stylu bizantyjskiego i gotyckiego. Później budynki monasteru wzbogaciły się o cerkiew Zmartwychwstania Pańskiego, której integralną częścią były katakumby. Z biegiem lat stał się ważnym ośrodkiem kulturalnym i religijnym, m.in. ze względu na bogatą bibliotekę, która w 1557 roku liczyła już 200 pozycji, i rozwinięte kontakty z innymi ważnymi ośrodkami prawosławnymi, jak Góra Athos czy Ławra Pieczerska, czego wyrazem było nadanie ihumenowi Sergiuszowi (1532-1565) tytułu archimandryty. Odwiedzając monaster w 1582 roku patriarcha Serbii i Bułgarii Gabriel podnosi go do rangi "Ławry" i nadaje archimandrycie Tymoteuszowi (1575-1590) mitrę. Powracający z Moskwy patriarcha Konstantynopola Jeremiasz II w 1589 roku przybył do Ławry supraskiej. Klasztor staje się znaczącym ośrodkiem kultury i oświaty. Na antyunijnym soborze brzeskim w 1596 r. ihumen monasteru Hilarion Masalski przeciwstawił się podpisanemu przez część hierarchii samowolnemu i niekanonicznemu aktowi unijnemu z Kościołem rzymskokatolickim. Na skutek nacisków ze strony króla Zygmunta III, a także unickiego metropolity kijowskiego Hipacego Pocieja, ihumen Hilarion został skazany na banicję, a na Ławrze wymuszono przejście na unię w 1609 r. Bazylianie rozbudowują kompleks klasztorny i rozwijają działalność wydawniczą. W 1796 dobra klasztoru konfiskują władze pruskie. W 1823 w bibliotece klasztornej profesor wileńskiego uniwersytetu Michał Bobrowski znajduje jedenastowieczną OCS księgę. W 1839 na prośbę ostatniego opata unickiego wspólnota powraca do prawosławia. Znaczna część budynków klasztornych zostają przekazana fabrykantom, którzy rozpoczynają w nich produkcję sukna. W 1875 zbudowana została cerkiew św. Pantelejmona, w 1889 – Jana Teologa, a 1901 – św. Jerzego Zwycięzcy. W 1910 następuje renowacja szesnastowiecznych fresków. Działania I wojny światowej powodują ucieczkę mnichów w głąb Rosji (bieżeństwo); mnisi zabierają ze sobą cudowną Supraską Ikonę Matki Bożej. W II Rzeczypospolitej budynki klasztorne zostają przekazane salezjanom, którzy prowadzą w nich sierociniec. W 1944 wojska niemieckie niszczą cerkiew Zwiastowania NMP. Po wojnie znajduje tu swoją siedzibę szkoła rolnicza. Od lat 80. XX w Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny stopniowo odzyskiwał budynki klasztorne i prowadził prace konserwatorskie i remontowe. Prace remontowe w Ławrze trwają do dzisiaj.

Cerkiew św. Jana Teologa

 

 Na dziedzińcu założono Cerkiew Zwiastowania NMP (1503-1511, zniszczona 1944, odbudowywana od 1985, renesansowa, obronna). Zachowane oryginalne fragmenty polichromii ("freski z Supraśla") – obecnie eksponowane w klasztorze, w pałacu archimandrytów. Cerkiew rekonstruowana wg projektu architekta M. Kuźmienki.

Budynki klasztorne barokowe, wznoszone w XVII i XVIII w.

Pałac Archimandrytów (1635-1655) – w Pałacu działa Muzeum Ikon.

Cerkiew św. Jana Teologa (1888)

Brama-dzwonnica zbudowana w roku 1752, na wzór bramy pałacu w Białymstoku.

Na terenie klasztoru planowane jest utworzenie prawosławnej Akademii Supraskiej (na wzór podobnych, działających m.in. w Grecji). Monasterowi podlega również jedyny w Polsce skit – skit św. św. Antoniego i Teodozjusza Pieczerskich w Odrynkach

 

Dodatkową atrakcją dla zwiedzających jest Muzeum Ikon ulokowane na terenie klasztoru w obiektach ogólnodostepnych.  Ikony i sposób ich prezentacji pozostaną długo w pamięci ze względu na ulokowanie wystawy i grę świateł towarzyszącą prezentacji.

 

Monaster Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Supraślu został wybrany jednym z 7 nowych cudów Polski w plebiscycie National Geographic z roku 2011.  Na dalszej pozycji rankingu uplasował się jeszcze jeden obiekt z województwa podlaskiego - Pałac Branickich w Białymstoku.

 

Zwiedzanie Monasteru Najświętszej Marii Panny w Supraślu

Monaster jest otwarty dla zwiedzających:

Codziennie (oprócz poniedziałków i świąt )

- od 1 kwietnia do 31 października
w godz. 10.00- 16.00- wtorek - sobota
w godz. 12.00-16.00- niedziela
przerwa – 13.30 – 14.30 (nie dotyczy niedziel)
Cisza monasterska 16.00 – 17.45

- od 1 listopada do 31 marca
w godz. 10.00-15.00- wtorek - sobota
w godz. 12.00-15.00- niedziela
Cisza monasterska 15.00 – 16.45

Ostanie wejście zwiedzających do Monasteru odbywa się 20 minut przed ciszą monasterską
Bramy Monasteru zamykane są po nabożeństwie wieczornym

Bracia oprowadzają grupy po uprzednim uzgodnieniu pod numerami telefonów:
530 551 778 (od 9.00-do 12.00)

Po uprzednim uzgodnieniu z Monasterem istnieje możliwość zorganizowania koncertu muzyki cerkiewnej w wykonaniu chóru przyklasztornego. W repertuarze chóru znajduje się muzyka bizantyjska, irmologion supraski i śpiew polifoniczny.

Zapraszamy do Supraśla.

 

Zdjęcia: www.infopodlaskie.pl 

Źródło: www.wikipedia.pl   / korekta tekstu (2014): Monaster Zwiastowania NMP

« poprzednia		następna »